کد مطلب:28747 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:119
أیَّتُهَا العِصابَةُ الَّتی أخرَجَتها عَداوَةُ المِراءِ وَاللَّجاجَةِ وصَدَّها عَنِ الحَقِّ الهَوی وطَمَحَ بِهَا النَّزَقُ وأصبَحَت فِی اللَّبسِ وَالخَطبِ العَظیمِ.[1]. ای جماعتی كه دشمنیِ ستیزه و لجاجت، شما را به شورش كشانده و خواهش نَفْس از حقیقت بازتان داشته و شتابزدگیِ جاهلانه، شما را به دنبال خود بُرده و در اشتباه و كاری گران افتاده اید! بدین سان، متعمّقان و متعصّبانِ لجوج، هرگز بر آنچه باور داشتند، نمی نگریستند و در آن، احتمال خطا نمی دادند تا باورهای خود را نیازمند بازنگری بدانند. چنین بود كه هرگز رهنمودهای خیرخواهانه امام علی علیه السلام را گوش ندادند و در برابر مباحثات مستدل و بیدارگر ابن عبّاس و دیگر فرستاده های امام علیه السلام به بازنگری مواضع خود نپرداختند، و شگفتا كه گاه از شنیدن سخن نیز تن زدند كه مبادا بشنوند و در آنها اثر بگذارد! عبد اللَّه بن وَهْب در هنگامه نبرد گفت:[ نیزه ها ]را به كار گیرید و شمشیرهایتان را از غلاف بكشید. من می ترسم كه چون روز حروراء، شما را از راه به در كنند.[2]. و بعد از مناظره امام علیه السلام با آنها، فریاد كشیدند كه:[با آنان] روبه رو نشوید و گفتگو نكنید.[3]. و چون احتجاج استوار ابن عبّاس را شنیدند كه با تكیه بر قرآن، راه های بهانه جویی را بر آنها بسته بود، فریاد زدند: لا تَجعَلُوا احتِجاجَ قُرَیشٍ حُجَّةً عَلَیكُم؛ فَإِنَّ هذا مِنَ القَومِ الَّذینَ قالَ اللَّهُ عزوجل فیهِم[4] «بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ».[5]. دلیل آوریِ قریش را، حجتی بر ضدّ خویش نسازید! این مرد از كسانی است كه خدای عزوجل در باره ایشان فرموده است: «بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ؛ بلكه آنان مردمی ستیزه جویند». و در گفتگویی دیگر چون پاسخ های محكم ابن عبّاس را شنیدند و از پاسخ وا ماندند، فریاد برآوردند كه: أمسِك عَنّا غَربَ لِسانِكَ یَابنَ عَبّاسٍ! فَإِنَّهُ طَلِقٌ ذَلِقٌ غَوّاصٌ عَلی مَوضِعِ الحُجَّةِ. ای ابن عبّاس! تیزیِ زبان خود را از ما وا گیر، كه [ بسیار] تیز است و به گاه استدلال، به اعماق نفوذ می كند. بدین سان، خوارج و به دیگر عنوان:«قُرّاء» و یا همان «متعمّقان در دین»، در كمند سطحی نگری و تندروی و جهل و لجاجت خویش ماندند و در جامعه اسلامی بسی تباهی آفریدند.
لجاجت از سر جهل و تعصّب كوركورانه، یكی دیگر از آثار خطرناك تندروی دینی و عُجب و خودپسندی زاییده از آن است. چنین است كه شخص متعمّق، هماره در كمند گم راهی است و نجات او ناممكن. علی علیه السلام با توجّه به این نكته و ویژگی خوارج، خطاب به آنان فرمود: